قطعاً همه ما در اطراف خود افرادی را در سنین مختلف دیده‌ایم که به دلایل مختلف توانایی انجام فعالیت‌های روزانه خود را ندارند. یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود شرایط این افراد، کار درمانی است. فرقی ندارد فرد در چه سنی است و علت بروز مشکل در او چیست. این فرد توانایی انجام کار‌های خود را ندارد و باید به هر روشی به بهبود شرایط او کمک کرد. کلینیک روانشناسی دکتر نازنین نورشاهی یکی از بهترین مراکز در ارائه خدمات کار درمانی است. در ادامه با کار درمانی و اهمیت و تأثیر آن در بهبود شرایط افراد آشنا می‌شویم.
کار درمانی چیست؟
کار درمانی روشی است که در آن به افرادی که دارای مشکلات یا معلولیت‌های جسمی هستند، کمک می‌شود تا بتوانند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند. فعالیت‌ها روزانه با توجه به سطح مشکلات جسمی افراد متفاوتند و می‌توانند از فعالیت‌های ساده‌ای مانند دوش گرفتن تا فعالیت‌های سنگین‌تر را شامل شوند.
کار درمانی می‌تواند تمام بدن فرد را در برگرفته و کمک زیادی برای بهبود شرایط او داشته باشد. بازی کردن، لباس پوشیدن، غذا خوردن، رانندگی، صحیح خوابیدن، انجام کار‌های ایمن، آشپزی، خانه داری و … از جمله فعالیت‌هایی هستند که افراد پس از دوره‌های کار درمانی می‌توانند انجام دهند. در کلینیک کاردرمانی تمام مراحل درمان صورت گرفته تا فرد بتواند سلامتی خود را به دست آورده و فعالیت‌های ضروری را انجام دهد.
( اگر در رابطه با موضوع ازدواج هم نیاز به اطلاعات دارید می توانید به صفحه مشاوره ازدواج مراجعه کنید. )
مراحل کاردرمانی
معمولاً انجام کار درمانی در مراکز و کلینیک‌های مختلف متفاوت است اما در نهایت روال و فرآیند مشخصی وجود دارد که در تمام مراکز انجام می‌شود. در ادامه مراحل انجام این درمان آورده شده‌اند.
ارزیابی کار درمانی
در اولین مراحل فرد مراجعه‌کننده باید به طور کامل ارزیابی شود. اطلاعاتی مانند وضعیت سلامتی فرد، سوابق او در گذشته و فعالیت‌هایی که فرد در گذشته انجام داده اما اکنون توانایی انجام آن‌ها را ندارد، جمع‌آوری و بررسی می‌شوند. این اطلاعات به کار درمانگر کمک می‌کنند می‌کنند تا بتواند شرایط را به خوبی بررسی کرده و بهترین روش‌ها را برای درمان در نظر بگیرد. ارزیابی درست و اصولی به موفقیت در روند درمانی کمک می‌کند.
توانبخشی
کار درمانگر از فعالیت‌ها و اقدامات مختلف فیزیکی، هیجانی، شناختی و … برای درمان استفاده می‌کند. استفاده از آن‌ها با توجه به شرایط و بررسی‌هایی که در مرحله قبل انجام شده، صورت می‌گیرد. علاوه بر آن در حین درمان نیز بررسی‌های لازم صورت می‌گیرد تا در صورت نیاز اصلاح محیط یا اصلاح فعالیت‌ها در دستور کار قرار بگیرد.
کار درمانی کودکان
کار درمانی برای کودکان متفاوت با بزرگسالان است. هر فرد با توجه به سن و ویژگی‌های جسمانی باید توانایی انجام کار‌های مختلفی داشته باشد. علاوه بر آن نباید از یک کودک انتظار داشت همانند بزرگسالان فعالیت داشته باشد. به عنوان مثال همین که کودک پس از درمان بتوانند با دوستان خود بازی کند، بسیار مهم است.
برای بسیاری از کودکانی که به مشکلات و بیماری‌هایی مانند فلج مغزی، اوتیسم، سندروم داون، بیش فعالی، تأخیر در حرکت، تمرکز پایین و … دچار هستند، با کمک کار درمانی می‌توان شرایط عالی فراهم کرد. این کودکان در حالت عادی نمی‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند. به همین دلیل با کمک کار درمانی مهارت‌های مختلفی در آن‌ها پرورش داده می‌شود. کار درمانی کودکان نیز دقیقاً بر اساس مراحل گفته شده باید با ارزیابی کامل انجام شود تا بیشترین تأثیر را در یادگیری کودک داشته باشد. کار درمانی‌های ذهنی، حرکتی، بازی درمانی، موسیقی درمانی و … برای کودکان و بزرگسالان انجام می‌شود.
کار درمانی بزرگسالان
کار درمانی با توجه به شرایط فرد برای سنین مختلف انجام می‌شود. سالمندان و بزرگسالانی که دارای اختلالات جسمی مختلف هستند و یا به دلیل کهولت سن توانایی انجام فعالیت‌های خود را ندارند، از این درمان استفاده می‌کنند. هر فرد بیمار شرایط مختص به خود را دارد و درمان او نیز باید با توجه به همین شرایط انجام شود.
بزرگسالانی که با مشکلاتی مانند آرتروز روبرو شده‌اند نیز می‌توانند از کار درمانی استفاده کنند. این تمرینات برای بهبود شرایط بدن و انجام فعالیت‌ها به بهترین شکل ارائه می‌شوند. تقویت بینایی، تقویت حافظه و مهارت‌های شناختی، درد‌های مزمن در استخوان‌ها و مفاصل، کاهش تنش عضلانی و … استفاده می‌شوند. در نهایت کار درمانگر به این افراد کمک می‌کند تا همانند سن‌های جوانی مستقل شده و بتوانند به راحتی فعالیت‌های خود را انجام دهند.
تفاوت کار درمانی با فیزیوتراپی
معمولاً این سؤال برای افراد ایجاد می‌شود که کار درمانی با فیزیوتراپی چه تفاوتی دارد. مهم‌ترین شباهت این دو درمان این است که در هر دو روش متخصصان در تلاشند تا شرایط جسمی بیمار بهبود یافته و به قبل از بروز مشکل بازگردد تا بتواند فعالیت‌های خود را بدون مشکل انجام دهد. هر دو ابتدا بیمار را ارزیابی می‌کنند و برای رسیدن به اهداف برنامه‌های مختلف را در نظر می‌گیرند. به این صورت فرد با بهبودی می‌تواند با بیشترین توان خود فعالیت‌های مختلف روزمره را انجام دهد.
اما مهم‌ترین تفاوت این دو در هدف تمرکز آن‌ها بر هدفی خاص است. در کار درمانی متخصص با روش‌های مختلف به فرد کمک می‌کند تا به هر شکلی بتواند فعالیت‌های روزانه را به خوبی انجام دهد. اما یک فیزیوتراپ بر روی بهبود حرکت‌های بدن تمرکز دارد. به عنوان مثال حرکت دادن دست‌ها، راه رفتن و … بهبود می‌یابند.
کار درمانگر برای رسیدن به هدف خود و ایجاد توانایی انجام فعالیت‌ها در فرد می‌تواند از تجهیزات مختلفی نیز استفاده کند. به عنوان مثال برخی از وسایل و تجهیزات را به بدن فرد متصل کرده تا بتواند به راحتی رانندگی کند. اما فیزیوتراپ با تقویت حرکت‌های دست و پای بیمار کمک کند تا او قادر به حرکت دادن و خم کردن عضلات و استخوان‌ها برای انجام رانندگی باشد.
چه زمانی باید کار درمانی انجام داد؟
افراد ممکن است در سنین مختلف به کار درمانی نیاز داشته باشند. کودکان معمولاً توانایی بیان کردن و تشخیص مشکلات خود را ندارند و ممکن است با مشکلات بیشتری روبرو شوند. اگر والدین تصور کنند کودک آن‌ها دچار مشکل شده باید او را نزد کار درمانگر برده تا پس از بررسی در صورت نیاز جلسات درمان شروع شوند.
علاوه بر آن افرادی که بر اثر سانحه، برزو بیماری‌های خاص یا کهولت سن توانایی انجام کار‌های خود را ندارند، به راحتی می‌توانند از کمک‌های کار درمانگر استفاده کرده و به بهبود شرایط خود کمک کنند. در واقع کار درمانی زمان مشخصی ندارد و هر فردی در هر سنی می‌تواند برای بهبود شرایط و انجام راحت‌تر فعالیت‌های روزانه خود از آن استفاده کند. در مقاله بعد نیز درباره گفتار درمانی صحبت می‌کنیم.
سؤالات متداول
- کار درمانی به چه منظور انجام می‌شود؟
تمام افرادی اعم از کودکان و بزرگسالان که به دلیل بیماری‌های خاص، کهولت سن یا بروز مشکلات مختلف، توانایی انجام فعالیت‌های روزانه را ندارند می‌توانند از کار درمانی استفاده کنند.
- کار درمانی در افراد مختلف یکسان است؟
کار درمانی معمولاً روند مشخصی دارد اما از فردی به فرد دیگر متفاوت است. زیرا هر فرد توانایی‌ها و مشکلات خاص خود را دارد و درمان باید دقیقاً بر اساس شرایط فرد صورت گیرد.