اختلال دو قطبی چیست؟
اختلال دو قطبی یا شیدایی یک اختلال روانی است که با تغییرات شدید در خلق و خو همراه است. این تغییرات به صورت رفتار های پر انرژی، افسردگی و… ظاهر می شوند. در مواقعی که فرد دچار حالت های مختلف (سرخوشی یا غم) می شود، احساس نا امیدی و ناراحتی شدیدی پیدا می کند. می توان گفت هیچ انگیزه ای ندارد و نسبت به فعالیت های روزمره بی تفاوت می شود؛ همچنین تمایلی به انجام دادن فعالیت های جدید پیدا نمی کند. اختلال دو قطبی علائم زیادی دارد و با بررسی هر یک از آن ها متوجه می شویم که آیا فرد دچار این اختلال شده است یا خیر.
در ادامه به طور جزئی تر در مورد اختلال دو قطبی، انواع آن، راه های پیشگیری و موارد مرتبط با آن می پردازیم. شما عزیزان جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای متن ما را همراهی نمایید.
پیشنهاد ما: مقاله مرتبط به مشاوره ازدواج
راه های درمان اختلال دو قطبی
قبل از بررسی این موضوع باید نکته مهمی ذکر شود اینکه اختلال دو قطبی درمان صد درصد قطعی ندارد و این اختلال تا آخر عمر همراه فرد است اما با استفاده از درمان های موجود می توان حالت های مختلف این اختلال را کنترل کرد. لازم است که اشاره شود اطرافیان نقش بسیار مهمی در ایجاد انگیزه و تقویت روحیه این افراد دارند. همچنین در نظر داشته باشید که راه های درمان توسط متخصصان تعیین می شود.
- درمان دارویی
برخی از دارو ها قابلیت کنترل علائم اختلال دو قطبی را دارند. برای کنترل دوره ها از این دارو ها استفاده می شود:
- قرص لیتیوم
- کاربامازپین
- والپروئیک اسید
- دی والپروئکس سدیم
- دپاکین
- جلسات روان درمانی
روش های مختلفی از روان درمانی، از جمله تراپی مبتنی بر رفتار و تراپی مبتنی بر ذهن می توانند به افرادی که دچار اختلال دو قطبی هستند، کمک کنند تا علائم خود را مهار و مدیریت استرس را یاد بگیرند.
- درمان شناختی _ رفتاری
در این روش روانشناس با شخصی که دچار اختلال است ارتباط برقرار کرده و کمک می کند تا شخص درباره اختلال خود فکر و احساساتش را بیان کند. در بیان ساده تر می توان گفت این روش باعث می شود فرد رفتار و افکار منفی را مدیریت کرده و عادت و رفتار های مثبتی برای خود ایجاد کند.
از چه عبارت هایی نسبت به بیماران دوقطبی پرهیز کنیم؟
یکی از رفتار های چالش برانگیز در رابطه با بیماران دوقطبی تغییرات خلقی شدید آن ها است. از این رو نحوه برخورد و صحبت با این افراد بسیار مهم است. باید مراقب حرف هایتان باشید.
عبارت هایی که باید در مقابل بیماران دوقطبی از گفتن آن ها پرهیز کنیم:
- (تو توانایی تصمیم گیری نداری): این عبارت می تواند بیمار را بسیار ناامید کند و این احساس را به وجود آورد که دیگر نمی تواند در مورد زندگی خود تصمیم بگیرد.
- (همیشه افکار منفی داری): این عبارت باعث می شود بیمار امیدی به بهبودی نداشته باشد و احساس سرافکندگی کند.
- (فقط تظاهر می کنی): در واقع گفتن چنین عبارت ناپسندی موجب ناراحتی بیمار شده و همچنین ممکن است بیمار احساس کند که دیگر قادر به اشتراک احساسات و افکار واقعی خود نیست.
به جای این عبارات بهتر است از عباراتی استفاده کنیم که حمایت و همدلی را نشان دهند و بیماران دوقطبی احساس کنند که ما به آن ها توجه می کنیم و برای ما با ارزش هستند.
درمان اختلال دو قطبی در طب سنتی
در طب سنتی برخی از روش ها و مکمل ها تا حدودوی به درمان اختلال دو قطبی کمک می کند. در ادامه به بررسی چند مورد پرداخته ایم:
– مصرف گیاهان دارویی:
برخی از گیاهان دارویی مانند گیاهان آرام بخش می توانند به کاهش اضطراب و خلق و خو کمک کنند، مانند گیاه لاوندر، گل محمدی، بهمن بری، نعناع.
– استفاده از روغن ماهی:
با توجه به اینکه روغن ماهی دارای اسید چرب (امگا 3) است، می توان از آن برای درمان استفاده کرد. محتوای روغن ماهی موجب تولید هورمون شده و تاثیر مثبتی بر سلامت بافت های عصبی دارد. نکته ای دیگر که باید به آن اشاره شود اینکه این روغن موجب بهبود عملکرد مغز و جلوگیری از افسردگی می شود.
– استفاده از زیتون:
زیتون یکی از مفید ترین میوه های موجود است که خاصیت های فراوانی دارد. این میوه تا حدودی اضطراب را کاهش می دهد و در درمان بی خوابی تاثیرگذار است.
درمان اختلال دو قطبی بدون دارو
گاها درمان اختلال دو قطبی بدون دارو در برخی موارد مفید است، اما انجام این فرایند باید با مشورت پزشک و تحت نظر او صورت گیرد. درمان بدون دارو شامل عوامل زیر می باشد:
مشاوره و روان درمانی: مشاوره می تواند به افراد مبتلا به اختلال دو قطبی کمک کند تا مدیریت بهتری بر تغییرات مزاجی خود داشته باشند. انواع مختلفی از تراپی ها و رویکرد های روان درمانی وجود دارند که می توانند مفید باشند.
مدیریت استرس: یادگیری نحوه مدیریت استرس و اضطراب می تواند به افراد با اختلال دو قطبی کمک کند تا در کنترل علائم خود پیشرفت داشته باشند. تمرین های آرام سازی، تکنیک های تنفسی و مدیریت زمان می توانند در این زمینه مفید باشند.
تغذیه سالم و ورزش: تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم نیز در بهبود عملکرد مغز و کنترل تغییرات مزاجی تاثیرگذارند. از مصرف مواد مخدر و الکل هم باید پرهیز کرد.
مدیریت خواب: خواب کافی و منظم اهمیت زیادی دارد. بی خوابی منجر به تشدید علائم دوقطبی می شود. رعایت روال خواب منظم و تکنیک های مدیریت خواب تاثیرگذار هستند.
درمان اختلال دو قطبی با دستگاه RTMS
درمان اختلال دوقطبی با استفاده از دستگاه rtms یکی از رویکرد های نوآورانه در مدیریت این اختلال می باشد. rtms یک تکنیک جدید در زمینه درمان اختلالات روانی است که از مغناطیس های قوی برای تحریک قسمت های مختلف مغز به منظور بهبود علائم استفاده می کند.
مزایای rtms برای درمان اختلال دوقطبی شامل موارد زیر است:
- عدم نیاز به داروها
یکی از مزیت های این دستگاه عدم نیاز به دارو ها است. به این منظور این روند می تواند به افرادی که نمی خواهند یا نمی توانند از دارو ها استفاده کنند، کمک کند.
- کاهش علائم اختلال:
برخی از مطالعات نشان داده اند که این دستگاه قابلیت کاهش علائم اختلال دوقطبی از جمله افسردگی و (مانیا) را دارد. اگر نیاز به کسب اطلاعات در رابطه با دنیای افسردگی دارید می توانید به مقاله افسردگی چیست مراجعه کنید.
- اثرات جانبی کمتر:
در مقایسه با دارو ها دارای اثرات جانبی کمتری است.
در نظر داشته باشید که ممکن است نتایج استفاده از این دستگاه برای همه افراد یکسان نباشد و افراد باید با پزشک خود در مورد مناسب بودن این روش برای شرایط خود صحبت کنند.
معرفی داروهای ضد روانپریشی برای درمان اختلالات دو قطبی
دارو های ضد روانپریشی از جمله دارو های مهمی هستند که برای درمان اختلال دوقطبی (شادی بیش از حد و افسردگی) استفاده می شوند. انواع مختلفی از دارو های ضد روانپریشی وجود دارند و انتخاب داروی مناسب بستگی به نوع اختلال دوقطبی، عوامل دیگری چون سوابق پزشکی فرد و عوارض جانبی ممکن دارد. در متن زیر تعدادی از دارو های ضد روانپریشی که برای درمان اختلالات دوقطبی مورد استفاده قرار می گیرند، ذکر شده است:
- ریسپریدون
- کوتیاپین
- لورازیدون
- آریپیپرازول
- آسناپین
9 پیشنهاد غذایی برای کسانی که اختلالات دو قطبی دارند
- مصرف مواد غذایی با انرژی کمتر: مصرف مواد غذایی با انرژی کمتر می تواند به کاهش علائم تهاجمی در اختلال دوقطبی کمک کند. مصرف غذا هایی مانند میوه ها، سبزیجات، ماهی، گوشت سفید و غلات کامل می تواند موجب بهبودی در وضعیت روحی و جسمی شود.
- مصرف مواد غذایی حاوی اسید های چرب امگا -۳ : مصرف این مواد غذایی اعم از ماهی، روغن کنجد و بادام باعث بهبودی در علائم اختلال دوقطبی می شود. این اسید ها قادر به کاهش التهاب بدن و بهبود عملکرد مغز هستند.
- مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D: مصرف ماهی چرب، تخم مرغ و شیر تاثیر بسزایی در کاهش علائم اختلال دوقطبی دارند. ویتامین D به کاهش التهاب بدن و بهبود عملکرد مغز کمک می کند.
- مصرف مواد غذایی حاوی منگنز: در صورت مصرف مواد غذایی حاوی منگنز مانند برنج قهوه ای، ذرت، نخود و آرد سیاه سطح سروتونین (ماده ای که در تنظیم خلق و خوی و روحیه نقش دارد) تنظیم می شود.
- مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین ب دارای خاصیت های فراوانی است. در صورت استفاده از آن عملکرد مغز بهبود یافته و سطح سروتونین تنظیم می شود.
- مصرف مواد غذایی حاوی منیزیم: مواد غذایی حاوی منیزیم مانند بادام، بنه و ماهی
- مصرف مواد غذایی حاوی تریپتوفان: مواد غذایی حاوی تریپتوفان مانند موز، نارگیل و تخم مرغ
- مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین: مواد غذایی حاوی پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات
- مصرف مواد غذایی حاوی آهن: مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، اسفناج و لوبیا
روش های تشخیص اختلال دوقطبی
تشخیص اختلال دوقطبی نیاز به ارزیابی دقیق توسط یک پزشک در زمینه روان پزشکی دارد. این ارزیابی ممکن است شامل مصاحبه با فرد مبتلا به اختلال دوقطبی و تجزیه و تحلیل سوابق پزشکی و روانی او باشد. روش های تشخیص اختلال دوقطبی عبارتند از:
- مقیاس های ارزیابی: برای کمک به تشخیص دقیق تر اختلال دوقطبی، پزشک می تواند از مقیاس های ارزیابی استفاده کند. به عنوان مثال مقیاس افسردگی بایپولار و مقیاس منفی بودن بایپولار برای ارزیابی علائم افسردگی و شادی به کار می روند.
- ارزیابی روان شناختی: برخی از افراد ممکن است دچار تغییرات شدید در رفتار و روان خود شوند. ارزیابی روان شناختی ممکن است کمک زیادی به تشخیص دقیق تر کند.
- پاسخ به پرسشنامه ها: استفاده از پرسشنامه های استاندارد مانند پرسشنامه دوقطبی و پرسشنامه اختلال دوقطبی نیز در تشخیص این اختلال مفید است.
- مشاهده رفتار: مشاهده رفتار بیمار در طول زمان و تغییرات در افکار و احساسات آن ها نیز می تواند به تشخیص اختلال دوقطبی کمک کند.
- از کجا بفهمم بیماری دو قطبی دارم؟
برای اینکه بدانید دوقطبی دارید یا خیر باید قبل از انجام هر کاری توسط یک پزشک متخصص معاینه شوید. برای تشخیص دقیق ممکن است پزشک از شما درباره تاریخچه بیماری، علائمی که تجربه کرده اید، سطح انرژی، خواب و خوراک، روابط و تغییرات روحی و روانی شما سوالاتی بپرسد. همچنین ممکن است از شما بخواهد روزانه عواطف و فعالیت های خود را ثبت کنید تا بتواند نمونه هایی طولانی مدت برای تشخیص دقیق تر از بیماری را استفاده کند.
معرفی انواع اختلالات دو قطبی
این اختلال به دو نوع اصلی تقسیم می شود:
- اختلال دوقطبی نوع یک: افراد مبتلا به این نوع اختلال با تغییرات شدید در مزاج، افکار، افزایش فعالیت های جسمانی، تعصب و سایر مشکلات همراه می شوند. این افراد دوره های افسردگی شدیدی (دپرسی) را تجربه و بیشتر مواقع احساس خستگی می کنند.
- اختلال دوقطبی نوع دو: افراد مبتلا به این نوع اختلال دوقطبی دوره های افسردگی شدید دارند که با دوره های هیپومانی تلفیق می شوند. بخش هایی از هیپومانیک اکثر اوقات احساس سرخوشی و لذت بخشی فراوانی می کند و به همین دلیل موجب افزایش فعالیت و عملکرد مغز می شود.
عوارض بیماری اختلال دو قطبی
برخی از عوارض این بیماری عبارتند از:
- مانیا: افزایش انرژی، هیجان زده بودن، بی خوابی، تغییرات در رفتار و روابط اجتماعی، خودباوری بالا، افزایش خودشیفتگی و حس بی نیازی.
- افسردگی: احساس ناراحتی و افسردگی شدید، انرژی کم، احساس بی ارزشی و گناهکاری، کاهش تمرکز و توجه، افکار منفی و خودکشی.
- تغییرات در خواب و تغذیه: ممکن است شامل خواب زیاد یا بی خوابی، افزایش یا کاهش اشتها و وزن باشد.
- اضطراب: اضطراب، نگرانی شدید، ترس بیش از حد و پانیک.
- اختلالات خلقی: تغییرات شدید در خلق و خو، احساسات ناپایدار، عصبانیت و خشم زودرنج، ترس و نگرانی.
- خودکشی و خود آسیب رسانی: افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در برخی موارد ممکن است خودکشی کنند.
به هر حال، عوارض و شدت آن ها در هر فرد متفاوت است. مهم است که برای تشخیص و درمان بیماری اختلال دوقطبی به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
آیا بیماری دوقطبی قابل درمان است؟
در پاسخ به این سوال باید اشاره کرد که این بیماری قابل درمان است اما نمی توان گفت که به طور صد درصد و قطعی است. در نظر داشته باشید که روند درمان در افراد متفاوت است و برای هر یک لازم است شرایط خاصی فراهم شود. فرد مبتلا باید در طول دوره صبور و با درک باشد.
سوالات متداول
1- عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی
- استرس: به طور یقین استرس های زندگی می توانند عوامل تشدید کننده ای برای علائم اختلال دوقطبی باشند. این روند ممکن است شامل استرس های مرتبط با کار، روابط، مالی، خانوادگی و… باشد.
- تغییرات در الگوی خواب: نقص خواب یا تغییرات در الگوی خواب می توانند موجب تشدید عوارض اختلال دوقطبی شوند.
- مصرف مواد: مصرف مواد مخدر و الکل می تواند تاثیرات منفی بر وضعیت اختلال دوقطبی داشته باشد.
- مصرف دارو ها: مصرف بعضی از دارو ها، قطع یا تغییر آن ها بدون راهنمای پزشک ممکن است تاثیرات منفی داشته باشد.
2- درمان بیماری دوقطبی چقدر طول میکشد؟
در واقع درمان اختلال دوقطبی فرآیندی درازمدت است و مدت زمان آن ممکن است متفاوت باشد. مدت زمان درمان بر اساس جنبه های مختلف از بیماری و واکنش فرد به درمان متغیر است. شما عزیزان به موارد ذکر شده توجه کنید.
نوع اختلال دوقطبی: گاها مدت زمان درمان با توجه به نوع اختلال دوقطبی متغیر است. به عبارتی اختلال دوقطبی نوع 1 و نوع 2 به مدت زمان مختلفی برای درمان نیاز دارند. بهتر است بدانید که اختلال دوقطبی نوع 1 به درمان دارویی مداوم نیاز دارد.
شدت عوارض: شدت عوارض بیماری نیز از دیگر موارد تاثیرگذار بر مدت زمان درمان است. بیمارانی که دچار عوارض شدید هستند، به مدت زمان بیشتری برای کنترل و مدیریت بیماری نیاز دارند.
شماره تماس کلینیک: 02126918467
شماره موبایل های کلینیک: 09353723784 | 09352269009
تایید شده توسط: تیم روانشناسی کلینیک دکتر نورشاهی
نکته: این مقاله صرفا جهت آگاه سازی شما کاربران عزیز می باشد و برای هرگونه اقدام درمانی باید با مشاور متخصص در ارتباط باشید.
تاریخ انتشار مقاله: 12 دی 1402
بدون دیدگاه